Odpady laboratoryjne – czy to jeszcze odpady medyczne?
Odpady laboratoryjne – czy to jeszcze odpady medyczne?
- Jakie odpady wytwarzają laboratoria?
- Czy odpady, wytwarzane przez laboratoria to odpady niebezpieczne?
- Jak przechowywać odpady laboratoryjne?
Tak jak ma to miejsce w przypadku większości odpadów, tak również tzw. odpady laboratoryjne doczekały się ściśle określonych zasad postępowania. Odpady wytwarzane w placówkach tego rodzaju, co do zasady nie będą zaliczane do grona odpadów komunalnych, zatem będą one podlegać odmiennym zasadom postępowania — w tym zwłaszcza w zakresie ich gromadzenia, transportu, czy też zagospodarowania. Jakie odpady wytwarzają zatem laboratoria? Czy odpady laboratoryjne to także odpady medyczne?
Jakie odpady wytwarzają laboratoria?
Podobnie jak inni przedsiębiorcy, tak również laboratoria mogą specjalizować się w badaniach z dziedzin różnego rodzaju. W przypadku pozostających w przedmiocie naszego zainteresowania laboratoriów medycznych (jak może wskazywać już sama nazwa), obszar ich działalności w głównej mierze stanowić będą badania i doświadczenia w zakresie szeroko pojętej medycyny – trzon zadań laboratorium tego rodzaju stanowić będą zatem badania wszelkiego rodzaj próbek krwi, moczu, śliny, tkanek, czy też innych substancji, mogących zawierać określone bakterie, wirusy, lub inne drobnoustroje.
Jak zatem określić na takiej podstawie rodzaj odpadów wytwarzanych w toku działalności naszego laboratorium? Z pomocą przychodzi nam tutaj sam ustawodawca — zgodnie bowiem z brzemieniem ustawy o odpadach z dnia 14 grudnia 2012 roku, za odpady medyczne uznaje się takie odpady, które powstały w związku z udzielaniem świadczeń zdrowotnych oraz prowadzeniem badań i doświadczeń naukowych w zakresie medycyny. Mając na względzie zakres działalności konkretnych laboratoriów, określenie rodzaju wytwarzanych przez nie odpadów (a co za tym idzie również właściwego sposobu postępowania z odpadami) nie powinno zatem budzić większych wątpliwości.
Laboratoria, których przedmiot działalności obejmować będzie prowadzenie badań i doświadczeń naukowych w zakresie medycyny, wytwarzać będą zatem odpady medyczne. Należy pamiętać, że określone kategorie odpadów medycznych zostały sklasyfikowane, jako odpady niebezpieczne a co za tym idzie, sposób postępowania z takimi odpadami wiązać się będzie z dalej idącymi obostrzeniami. W przypadku laboratoriów, które przeprowadzać będą badania lub doświadczenia na, lub przy udziale leków, lub określonych substancji chemicznych, wytwarzane przez nie odpady mogą przyjąć, postać tzw. odpadów chemicznych, tj. odpadów z grupy 18 01 06* – właściwa klasyfikacja i oznaczenie takich odpadów pozostaje szczególnie ważna dla bezpieczeństwa osób bezpośrednio zaangażowanych w cały proces transportu i unieszkodliwienia takich odpadów, z uwagi na konieczność szybkiego i prawidłowego zidentyfikowania możliwych do zaistnienia ryzyk z nimi związanych.
Poza rodzajami odpadów, które zostały wskazane powyżej, w toku swojej działalności, laboratoria (także te medyczne) mogą wytwarzać również odpady z grup innych niż 18, takie jak m.in. niezanieczyszczone substancjami o charakterze niebezpiecznym rękawiczki, szmatki, tkaniny do wycierania czy ubrania ochronne zaliczane do grupy 15 (tj. do grupy odpadów opakowaniowych, sorbentów, tkanin do wycierania, materiałów filtracyjnych i ubrań ochronnych nieujętych w innych grupach). Pozostałe odpady laboratoryjne, które nie zostały zakwalifikowane do żadnej z powyższych grup, zapewne należeć będą do odpadów z grupy 16, tj. do odpadów nieujętych w innych grupach. Odpady tego rodzaju stanowić mogą np. naczynia laboratoryjne niemające kontaktu z substancjami o charakterze niebezpiecznym (16 03 04), naczynia laboratoryjne zawierające substancje niebezpieczne (16 03 03*) czy chemikalia laboratoryjne i analityczne zawierające substancje niebezpieczne (16 05 06*), o ile ich charakterystyka nie pozwoli na zakwalifikowanie ich do innej grupy odpadów, np. do grupy 18, tj. do grupy odpadów medycznych.
Czy odpady, wytwarzane przez laboratoria to odpady niebezpieczne?
Odpady laboratoryjne to nie tylko odpady medyczne, ale również odpady niebezpieczne, które w znacznej mierze zaliczane będą do odpadów z grupy 18 01 06*. Niezależnie od specyfiki określonego odpadu, tj. niezależnie od tego, czy przybierze on postać próbki, odczynnika chemicznego, pozostałości po badaniu bądź doświadczeniu, czy też zanieczyszczonej probówki lub fiolki, w przypadku posiadania przez dany odpad określonych właściwości (wskazanych przez Ustawodawcę we właściwym akcie prawnym), skutkujących koniecznością jego sklasyfikowania pod kodem odpadu opatrzonym symbolem „*”, będzie on zawsze stanowić odpad o charakterze niebezpiecznym i jako taki powinien być traktowany, z czym wiązać się będzie określony (bardziej rygorystyczny) sposób postępowania.
To m.in. z tego właśnie powodu, tak istotnym zagadnieniem okazuje się właściwa segregacja odpadów we wszystkich placówkach sektora medycznego – w tym również w laboratoriach. Właściwe postawy i procedury wdrożone w naszym laboratorium już na początkowych etapach jego pracy, mogą przyczynić się nie tylko do wzrostu poziomu bezpieczeństwa naszej placówki, ale również do zredukowania ilości generowanych przez nas odpadów (np. poprzez uniknięcie zjawiska krzyżowania się dróg określonych odpadów, mogącego skutkować zwiększeniem ilości generowanych odpadów medycznych czy też odpadów o charakterze niebezpiecznym), przynosząc nam w ten sposób wymierne korzyści, w postaci daleko idących oszczędności związanych z koniecznością unieszkodliwienia wytworzonych przez nas odpadów.
Jak przechowywać odpady laboratoryjne?
W zależności od specyfiki odpadów, z którym będziemy mieć do czynienia w toku naszej działalności, powinniśmy właściwie przygotować naszą placówkę na ich prawidłowe, wstępne gromadzenie. Jak można się spodziewać, odpady w ciekłym stanie skupienia wymagać będą choćby innego rodzaju opakowań, niż odpady w stanie stałym. Warto jednak pamiętać, iż co do zasady, sposób postępowania z pojemnikami na odpady tego rodzaju pozostaje jednak niezmienny – bez względu na specyfikę danego odpadu, pod żadnym pozorem nie należy zapełniać opakowania powyżej 2/3 jego objętości, co zostało również usankcjonowane we właściwym rozporządzeniu. Takie działanie ma na celu zachowanie fizycznych właściwości opakowania, niezbędnych dla prawidłowego i bezpiecznego transportu odpadów. Przepełnione opakowanie traci bowiem na swojej sprężystości i elastyczności, co może doprowadzić do jego uszkodzenia np. podczas transportu, w związku z oddziaływaniem na nie określonych sił. Każdy pojemnik powinien również posiadać czytelną etykietę, zawierającą określone informacje o znajdujących się w nim odpadach, takie jak m.in. kod odpadu, nazwę wytwórcy odpadu, jego numer REGON, numer księgi rejestrowej, datę i godzinę otwarcia oraz zamknięcia opakowania. Przez cały czas, powinniśmy również pamiętać o spoczywającej na nas odpowiedzialności za wytworzony przez nas odpad, z której zostajemy zwolnieni dopiero z chwilą ich prawidłowego unieszkodliwienia – z tego właśnie powodu, tak istotnym zagadnieniem pozostaje wybór profesjonalnego i doświadczonego partnera w zakresie transportu i unieszkodliwienia odpadów wytworzonych w toku prowadzonej przez nas działalności.
Zespół EKOMED-GO
Odpady laboratoryjne to odpady wytwarzane w laboratoriach podczas badań i doświadczeń naukowych. Mogą one zawierać bakterie, wirusy, lub inne drobnoustroje, a także chemikalia.
Tak, odpady wytwarzane w laboratoriach medycznych, które zajmują się badaniami i doświadczeniami w zakresie medycyny, są klasyfikowane jako odpady medyczne.
Odpowiedzialność za odpady laboratoryjne spoczywa na wytwórcy odpadów, czyli na laboratorium, które je generuje. Odpowiedzialność ta trwa do momentu prawidłowego unieszkodliwienia odpadów.