Nieprawidłowa utylizacja odpadów i jej konsekwencje

• Utylizacja odpadów – na czym polega?
• Dlaczego prawidłowa utylizacja odpadów jest ważna?
• Zagrożenia związane z niewłaściwą utylizacją odpadów

Prawidłowe gospodarowanie odpadami stanowi istotne zagadnienie zarówno dla środowiska, jak również dla zdrowia i życia ludzi. Nie wszystkie odpady mogą trafić do typowych „kontenerów na śmieci”, a co za tym idzie, niektóre ich rodzaje nie mogą zostać poddane procesowi recyklingu. Odpady niebezpieczne – w tym także odpady medyczne – wymagają specjalnego postępowania w zakresie ich utylizacji. Jakie zagrożenie niesie niewłaściwe przeprowadzenie tego procesu?

Utylizacja odpadów – na czym polega?

Aby zminimalizować negatywny wpływ odpadów na środowisko, konieczne jest przestrzeganie odpowiednich procedur ich segregacji, odbioru, transportu i utylizacji. Pomimo powszechnej praktyki zamiennego używania pojęć „unieszkodliwienie odpadów” i „utylizacja odpadów”, ta druga oznacza tak naprawdę ponowne wykorzystanie odpadów – może to być zarówno bezpośrednie wykorzystanie, np. jako surowców wtórnych, lub poddanie ich procesowi odzysku energii (np. w postaci ciepła). Procesowi unieszkodliwienia poddane powinny zostać jedynie takie odpady, które nie będą mogły zostać objęte procesem recyklingu. Proces ten dotyczyć będzie zatem przede wszystkim odpadów niebezpiecznych, w tym zwłaszcza odpadów medycznych.

Szczególną grupę odpadów niebezpiecznych stanowią odpady medyczne. Powstają one m.in. w związku z udzielaniem świadczeń zdrowotnych czy prowadzeniem badań lub doświadczeń naukowych. Do ich przechowywania niezbędne są specjalne pojemniki na odpady medyczne. Dodatkowo, na każdym opakowaniu powinno znajdować się właściwe oznaczenie odpadów, zawierające zwłaszcza taką informację jak kody odpadów medycznych, które umożliwiają bezpieczne postępowanie z odpadami należącymi do danej grupy i w konsekwencji ich późniejszą, bezpieczną utylizację. Odbiór odpadów medycznych i ich transport musi zostać przeprowadzony przez wyspecjalizowane firmy transportowe, spełniające właściwe wymagania w zakresie przepisów o randze krajowej i międzynarodowej, takich jak np. postanowienia Umowy ADR. Odpady medyczne powinny następnie trafić do instalacji przeznaczonych do unieszkodliwiania odpadów tego rodzaju, w sposób określony we właściwych przepisach prawa.

Utylizacja odpadów medycznych czy też bardziej prawidłowo unieszkodliwienie odpadów medycznych co do zasady przeprowadzane jest metodą termiczną, we właściwych instalacjach (potocznie zwanymi spalarniami odpadów). Do innych metod unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych należą m.in.: autoklawowanie, utylizacja mikrofalami, dezynfekcja chemiczna lub inna obróbka fizyczno-chemiczna. Do prawidłowego przeprowadzenia tych procesów konieczne jest posiadanie specjalistycznego wyposażenia oraz gruntownej wiedzy i właściwych zezwoleń – to właśnie m.in. z tych powodów, dostęp do możliwości prowadzenia działalności tego rodzaju jest stosunkowo ograniczony.

Dlaczego prawidłowa utylizacja odpadów jest ważna?

Prawidłowa utylizacja (unieszkodliwienie) odpadów niebezpiecznych jest niezbędna zarówno ze względów prawnych, jak i środowiskowych oraz zdrowotnych. Prawidłowe przeprowadzenie całej procedury pozwala na zmniejszenie ilości odpadów w obiegu i możliwe jak najdalej idące ograniczenie ich niekorzystnego wpływu na otoczenie. Dodatkowo, chociaż utylizacja odpadów niebezpiecznych (co do zasady) w chwili obecnej nie prowadzi do bezpośredniego odzyskania surowców, w tym procesie możliwe jest – sygnalizowane w poprzednim akapicie – odzyskanie energii. Właściwe gospodarowanie odpadami niebezpiecznymi jest także obowiązkiem każdego przedsiębiorstwa, które w toku swojej działalności wytwarza odpady tego rodzaju. Każdy przypadek niedopełnienia takiego obowiązku może się wiązać z dotkliwymi karami finansowymi. Powyższe założenia mają na celu skłonienie tzw. podmiotów odpowiedzialnych do wdrożenia właściwych zasad postępowania z wytwarzanymi odpadami, w tym zwłaszcza już na początkowych etapach ich powstawania.

Zagrożenia związane z niewłaściwą utylizacją odpadów

Odpady niebezpieczne nie bez powodu wymagają „specjalnego traktowania”. Ich niekontrolowane przedostanie się do bezpośredniego otoczenia może wiązać się z negatywnymi konsekwencjami dla środowiska naturalnego oraz ludzi i zwierząt – w skali zależnej od danego odpadu. Odpady tego rodzaju mogą bowiem wydzielać toksyczne związki, które potencjalnie są zdolne do skażenia gleby czy wód w określonym stopniu. Kumulujące się w środowisku toksyny mogą w konsekwencji przyczynić się do powstawania nowotworów u ludzi czy też masowego wymierania zwierząt.

Szczególnie problematyczne w tym zakresie są jednak odpady zaliczające się do grupy odpadów medycznych, takie jak np. części ciała, organy, zużyte strzykawki, gaziki i opatrunki. W przeważającej części takie odpady potencjalnie stanowić będą materiał zakaźny, z którym każdorazowy kontakt wiązać się może właśnie z „zakażeniem” ludzi lub zwierząt. Na takie ryzyko, szczególnie narażony jest w tym zakresie szeroko rozumiany personel medyczny, w tym również osoby bezpośrednio zajmujące się – na każdym etapie – gospodarowaniem odpadami. Właściwe gospodarowanie odpadami wpływać będzie zatem nie tylko na komfort, ale przede wszystkim na bezpieczeństwo pracy. Odpady medyczne, które – niezgodnie z prawem – trafią na „śmietnik” (tj. do pojemników i kontenerów przeznaczonych do gromadzenia odpadów komunalnych), mogą stanowić istotne zagrożenie dla osób postronnych, dzieci czy zwierząt (o czym pisaliśmy m.in. tutaj). Pamiętajmy bowiem, że choroby zakaźne nie są wyłącznie domeną ludzką i dotykają również zwierzęta (zarówno te dzikie, jak i te domowe), które w konsekwencji zakażenia mogą stać się nosicielami określonych chorób, zdolnymi do ich rozprzestrzeniania (o czym boleśnie przekonała się XIV-wieczna Europa).

Aby uniknąć zagrożeń związanych z odpadami medycznymi, warto skorzystać z usług specjalistów, posiadających wieloletnie doświadczenie w tym zakresie. Ze względu na zawiłość przepisów prawnych oraz konieczność poznania szczegółowej praktyki, wyłącznie wyspecjalizowana firma, posiadająca odpowiednie zezwolenia i niezbędną wiedzę, jest w stanie przeprowadzić transport odpadów w sposób bezpieczny dla ludzi i bezpośredniego otoczenia. Jeżeli szukasz oferty, której przedmiotem będzie utylizacja odpadów Śląsk, zapraszamy do kontaktu z EKOMED Gospodarka Odpadami Sp. z o.o..

Zespół EKOMED-GO