Czy odpady podlegają pod ADR?

Reżim transportu określonych odpadów związany jest bezpośrednio z przejawianymi przez nie właściwościami. Może się on zatem różnić w zależności od rodzaju odpadów, z którymi będziemy mieć do czynienia. Szczególną grupę odpadów stanowią odpady niebezpieczne, które stwarzają potencjalne zagrożenie dla środowiska i zdrowia ludzi. Przewóz, składowanie i utylizacja odpadów tego typu wymaga zachowania szczególnych środków bezpieczeństwa. Jedną z najważniejszych regulacji w zakresie międzynarodowego transportu towarów niebezpiecznych jest umowa ADR. Wyjaśniamy, co zawiera i jakie odpady będą podlegać pod jej regulacje.

Czym jest umowa ADR?

ADR (fr. Accord Européen Relatif au Transport international des marchandises dangereuses par route) to Umowa dotycząca międzynarodowego przewozu drogowego towarów niebezpiecznych. Akt ten został sporządzony w 1957 r. w Genewie i ratyfikowany przez Polskę w 1975 r. Choć pierwotnie umowa dotyczyła państw europejskich, obecnie jej zasięg znacznie wykracza poza Europę. Do 2023 r. konwencję ratyfikowały 52 państwa z całego świata.

Umowa ADR w szczegółowy sposób reguluje warunki przewozu towarów niebezpiecznych w transporcie drogowym oraz wymagania, jakie muszą spełniać przedsiębiorstwa zajmujące się działalnością tego rodzaju. Przepisy te są systematycznie dostosowywane do zmieniających się warunków i nowelizowane w cyklu 2-letnim.

Konwencja ADR składa się z umowy właściwej oraz załączników A i B. W umowie właściwej znajdują się informacje na temat stosunków prawnych łączących strony umowy. W załączniku A znaleźć można m.in. klasyfikację towarów niebezpiecznych, dokładne regulacje dotyczące warunków nadawania poszczególnych klas, przewozu, załadunku, rozładunku. Załącznik B precyzuje natomiast wymagania w zakresie środków transportu i operacji transportowych dotyczących towarów niebezpiecznych.

Odpady wg ADR – klasyfikacja

Zgodnie z definicją ADR odpady to: materiały, roztwory, mieszaniny lub przedmioty, które nie są przewidziane do bezpośredniego zastosowania, ale są przewożone w celu ich utylizacji, składowania lub zniszczenia przez spalenie lub w inny sposób. Za odpady niebezpieczne uznawane są natomiast towary niebezpieczne, znajdujące się w klasyfikacji ADR, przeznaczone do utylizacji. Umowa dotycząca międzynarodowego przewozu drogowego towarów niebezpiecznych wymienia aż 13 klas takich towarów:

• Klasa 1: materiały i przedmioty wybuchowe;
• Klasa 2: gazy – palne, niepalne oraz trujące;
• Klasa 3: materiały ciekłe zapalne;
• Klasa 4.1: materiały stałe zapalne, materiały samoreaktywne, materiały polimeryzujące i materiały wybuchowe stałe odczulone;
• Klasa 4.2: materiały samozapalne;
• Klasa 4.3: materiały wytwarzające w zetknięciu z wodą gazy palne;
• Klasa 5.1: materiały utleniające;
• Klasa 5.2: nadtlenki organiczne;
• Klasa 6.1: materiały trujące;
• Klasa 6.2: materiały zakaźne;
• Klasa 7: materiały promieniotwórcze;
• Klasa 8: materiały żrące;
• Klasa 9: różne materiały i przedmioty niebezpieczne.

W dużym uproszczeniu odpady ADR to wszelkie zbędne materiały i substancje, które mogą stwarzać zagrożenie dla środowiska lub zdrowia ludzi i zwierząt. W praktyce zaliczają się do nich m.in.: kleje, farby, oleje, rozpuszczalniki, akumulatory, odpady medyczne. O tym, czy dany odpad podlega pod ADR, decydują jego właściwości. W przypadku wątpliwości warto sprawdzić kartę charakterystyki produktu lub skonsultować się z doradcą ADR, który podpowie, jak powinny przebiegać transport i utylizacja odpadów.

Kto może przewozić odpady niebezpieczne?

Transport odpadów niebezpiecznych powinien odbywać się w zgodzie z aktualnymi wymaganiami prawnymi. Aby tzw. odpady ADR nie stwarzały zagrożenia dla otoczenia, firma transportowa zobowiązana jest odpowiednio przygotować się do ich przewozu. Wymaga to fachowej wiedzy, odpowiedniego przeszkolenia personelu zaangażowanego w proces transportu oraz właściwego przystosowania pojazdów. Zgodnie z przepisami ADR, każda firma realizująca tego typu usługi musi posiadać m.in. doradcę ds. bezpieczeństwa w transporcie towarów niebezpiecznych. Osoba taka musi ukończyć specjalistyczny kurs, złożyć właściwy egzamin, uzyskać świadectwo oraz wpis na właściwą listę. Co ważne, przewozem towarów niebezpiecznych (w tym również odpadów) mogą zajmować się wyłączne osoby posiadające aktualne zaświadczenie ADR.

Umowa ADR oraz przepisy krajowe nakładają na firmy transportowe również szereg wymagań dotyczących pojazdów przeznaczonych do przewozu odpadów niebezpiecznych. Aby transport odpadów mógł odbyć się w sposób zgodny z prawem, pojazdy powinny posiadać właściwe homologacje związane z ADR oraz odpowiednie oznaczenie. Na firmach transportowych spoczywa również obowiązek sprawdzenia właściwego oznaczenia i zabezpieczenia przewożonych odpadów. Jak można zauważyć, szereg regulacji prawnych wymuszających określoną specjalizację sprawia, że tylko wybrane, profesjonalne firmy mogą świadczyć tego typu usługi w sposób bezpieczny i zgodny z prawem.

Zespół EKOMED-GO