Odpady medyczne z oddziałów zakaźnych. Czym są i jak z nimi postępować?
Odpady medyczne z oddziałów zakaźnych. Czym są i jak z nimi postępować?
Sytuacja związana z dalszym rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 sprawiła, że kwestia postępowania z odpadami zakaźnymi stała w obecnym czasie jeszcze bardziej istotna. Podstawowe znaczenie ma tutaj zwłaszcza prawidłowe gospodarowanie odpadami tego rodzaju. Niewłaściwe postępowanie ze wspomnianą kategorią odpadów, stanowić może bowiem potencjalne źródło dalszych zakażeń oraz poważne zagrożenie dla osób postronnych. Warto zatem pochylić się głębiej nad tym zagadnieniem i wskazać, jakie odpady zostały zakwalifikowane do grupy odpadów zakaźnych. Uwagę należy poświecić również ich prawidłowemu przechowywaniu oraz utylizacji. Chcąc rozwiać mogące pojawić się w tej kwestii wątpliwości, przygotowaliśmy ten krótki poradnik, w którym przedstawiliśmy podstawowe informacje oraz źródła, które mogą okazać się pomocne w dalszym pogłębieniu wiedzy.
Zakaźny czy niezakaźny? (Oto jest pytanie…)
Aktem prawnym, określającym warunki uznania odpadów za posiadające właściwości zakaźne jest obecnie Rozporządzenie Ministra Klimatu z dnia 24 grudnia 2019 r. w sprawie warunków uznania odpadów za posiadające właściwości zakaźne oraz sposobu ustalania tych właściwości. Zgodnie z brzmieniem zawartych w nim przepisów, warunkiem uznania odpadów za posiadające właściwości zakaźne jest:
- obecność żywych mikroorganizmów lub przekroczenie wartości mikrobiologicznego zanieczyszczenia lub;
- obecność w nich żywych mikroorganizmów lub ich toksyn, o których wiadomo lub co do których istnieją wiarygodne podstawy do przyjęcia, że wywołują choroby u ludzi lub innych żywych organizmów.
W załączniku do przedmiotowego Rozporządzenia, możemy również znaleźć informacje o znacznie większym stopniu szczegółowości, dotyczące zwłaszcza metod stwierdzania obecności określonych mikroorganizmów lub ich toksyn w odpadach, metod badania mikrobiologicznego zanieczyszczenia, oraz wartości, których przekroczenie powoduje uznanie określonych odpadów za odpady zakaźne.
Katalog chorób zakaźnych możemy natomiast znaleźć w załączniku do Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 10 grudnia 2019 roku w sprawie zgłaszania podejrzeń i rozpoznań zakażeń, chorób zakaźnych oraz zgonów z ich powodów. Wspomniany wykaz może stanowić pewną podpowiedź, z którymi odpadami powstałymi w związku ze świadczeniem opieki zdrowotnej należy postępować w sposób właściwy dla odpadów o charakterze zakaźnym.
Odpady zakaźne, czyli tak właściwie co?
O uznaniu odpadów za odpady o charakterze niebezpiecznym, decyduje nie tylko źródło ich powstania, ale również ich właściwości oraz składniki. Poszczególnym kategoriom takich odpadów przypisane zostały określone oznaczenia kodowe zakończone „gwiazdką”, mającą za zadanie informować nas już w pierwszym kontakcie o fakcie, iż dany odpad został uznany właśnie za odpad o charakterze niebezpiecznym. Do tej grupy należą zwłaszcza odpady zakaźne, którym zostały nadane następujące oznaczenia kodowe.
– 18 01 02* – Części ciała i organy oraz pojemniki na krew i konserwanty służące do jej przechowywania, z wyłączeniem odpadów o kodzie 18 01 03;
– 18 01 03* – Inne odpady, które zawierają żywe drobnoustroje chorobotwórcze lub ich toksyny oraz inne formy zdolne do przeniesienia materiału genetycznego, o których wiadomo lub co do których istnieją wiarygodne podstawy do sądzenia, że wywołują choroby u ludzi i zwierząt (np. zainfekowane pieluchomajtki, podpaski i podkłady), z wyłączeniem odpadów o kodach 18 01 80 oraz 18 01 82;
– 18 01 80* – Zużyte peloidy po zabiegach wykonywanych w ramach działalności leczniczej o właściwościach zakaźnych;
– 18 01 82* – Pozostałości z żywienia pacjentów oddziałów zakaźnych.
Odpady zakaźne można również znaleźć pośród odpadów pochodzenia zwierzęcego – pod oznaczeniem kodowym 18 02 02* kryją się właśnie odpady tego rodzaju, które należy traktować z nie mniejszą ostrożnością oraz odpowiedzialnością, gdyż obecne w nich drobnoustroje lub ich toksyny również mogą mieć właściwości chorobotwórcze.
Jak pakować?
Ze względu na potencjalne niebezpieczeństwo związane z odpadami o charakterze zakaźnym, odpady te powinny być przechowywane w sposób dla nich właściwy. O prawidłowym sposobie segregowania oraz gromadzenia odpadów medycznych dowiesz się więcej z jednego z naszych poprzednich artykułów. Specjalne zasady gromadzenia odpadów zakaźnych dot. natomiast takich odpadów zakaźnych, w których zidentyfikowano lub co do których istnieje uzasadnione podejrzenie, że zawierają biologiczne czynniki chorobotwórcze, które podlegają zakwalifikowaniu do kategorii A zgodnie z pkt 2.2.62.1.4.1 załącznika A do tzw. Umowy ADR. Odpady te zbiera się w miejscu ich powstawania do:
- opakowania wewnętrznego złożonego z:
- worka jednorazowego użycia z folii polietylenowej koloru czerwonego, wytrzymałego i odpornego na działanie wilgoci i środków chemicznych, umożliwiającego jednokrotne zamknięcie, który po wypełnieniu i zamknięciu jest umieszczany w drugim worku spełniającym te same wymagania
- sztywnego, odpornego na działanie wilgoci, mechanicznie odpornego na przekłucie lub przecięcie pojemnika koloru czerwonego (w przypadku odpadów medycznych o ostrych końcach i krawędziach)
- opakowania zewnętrznego, które stanowi pojemnik koloru czerwonego, wytrzymały, odporny na działanie wilgoci i środków chemicznych, wykonany w sposób umożliwiający dezynfekcję, z możliwością szczelnego zamknięcia.
Zgodnie ze wspomnianą wcześniej treścią pkt 2.2.62.1.4.1, Kategoria A obejmuje materiały zakaźne, które przewożone są w takiej postaci, że kontakt z nimi może spowodować inwalidztwo, zagrożenie życia lub chorobę śmiertelną, pojawiającą się u dotychczas zdrowych ludzi lub zwierząt np. wirus HIV, wirus Ebola, czy wirus ospy prawdziwej. Odbiór takich odbywa się na specjalnych warunkach, po uprzednim kontakcie mailowym lub telefonicznym z firmą zajmującą się transportem odpadów. Warto tutaj przypomnieć, iż zgodnie ze stanowiskiem Głównego Inspektora Sanitarnego, odpady powstałe wskutek udzielania świadczeń w zakresie walki z COVID-19 są odpadami należącymi do odpadów klinicznych Kategorii B – sytuacja przed wydaniem takiego oświadczenia, była bowiem mocno niejednoznaczna, co w określonych przypadkach mogło skutkować podejmowaniem środków właściwych dla Kategorii A.
Nie zapominajmy natomiast o tym, jak istotny jest w tej materii również sposób, w jaki przebiega utylizacja odpadów tego rodzaju. Zgodnie z obowiązującymi w tej materii przepisami prawa, powinna ona nastąpić poprzez ich termiczne przekształcenie na ladzie (D10) w przystosowanej do tego placówce, przy jednoczesnym poszanowaniu tzw. Zasady Bliskości.
ZESPÓŁ EKOMED